Samen kansen pakken

Etten-Leur verwelkomde de 45.000ste inwoner, bouwde het 20.000ste huis, vierde een actieve en hartverwarmende burendag en ontving een nieuwe burgemeester. We begonnen aan de voorbereidingen van een nieuwe wijk. De gemeenteraad sprak passievolle ondernemers over bruisend Etten-Leur. We helpen mee aan evenementen voor de jeugd. We betrekken inwoners, ondernemers en andere partners bij bijvoorbeeld het groenplan, het mobiliteitsplan en de centrumvisie. We zetten stappen vooruit naar een duurzamere leefomgeving. Volop reden om voortvarend verder te gaan met de toekomst.

In de bestuursrapportage 2023 en de begroting 2024 blikken we terug op wat we deden, hoe we ervoor staan, wat we nog willen en moeten doen, en wat dit financieel betekent.

Financiële stand van zaken
De afgelopen twee jaar had Etten-Leur een overschot op de begroting. Onder andere omdat door de coronacrisis een aantal projecten niet of pas later doorging. Ook gaf het Rijk gemeenten geld om kwetsbare groepen in de samenleving extra te ondersteunen. En het Rijk gaf eenmalig geld voor uitvoeringsprogramma’s rondom wonen, klimaat en jeugd. Sinds 2022 gingen de prijzen en lonen flink omhoog. Dit zette de begroting van onze gemeente onder druk. Ook zien we een kentering in de economie. Zo nam het aantal uitkeringsgerechtigden in 2023 toe. Dit in combinatie met hogere minimumlonen leidt tot een onvoorzien incidenteel tekort op de begroting van het Werkplein voor onze gemeente in 2023. In 2024 en later is het structurele tekort kleiner. In de septembercirculaire is er voor een deel rekening gehouden met de gestegen lonen en prijzen. We verwachten dat we 2023 toch met een tekort afsluiten. De begroting in 2024 is sluitend. We gebruiken daarvoor een deel van de reeds in de meerjarenbegroting opgenomen reserve. Dit geld hadden we eerder al apart gezet voor onze ambities.

In 2024 stijgt de afvalstoffenheffing en de onroerendezaakbelasting. In combinatie met de daling van de rioolheffing is de stijging van de woonlasten beperkt of kan er zelfs sprake zijn van een verlaging.

Samen kansen pakken is ook kiezen voor een realistisch tempo
Onze ambities voor Etten-Leur zijn groot en de basis daarvoor vinden we terug in het raadsprogramma 2022-2026. In 2022 stelden we ons raadsprogramma op, in 2023 zijn de plannen in de steigers gezet, en nu richten we ons op het uitvoeren van deze plannen in 2024 en verder. We gaan voor een gemeente waarin iedereen zich thuis voelt, waar het goed wonen, werken en ontspannen is en waar de leefomgeving van hoge kwaliteit is. We zijn aan de slag met het mobiliteitsplan, het groenplan, de nieuwe wijk, de centrumvisie, de maatschappelijke accommodaties in Etten-Leur, om maar enkele plannen te benoemen. We zijn begonnen aan het voorbereiden van een nieuwe wijk Haansberg en daarvoor wensen we de nodige infrastructurele aanpassingen. Nog niet alle benodigde investeringen zijn al helemaal in beeld. In een tijd van krapte op de arbeidsmarkt, kunnen we niet sneller dan dat we als gemeente zelf aankunnen. De uitdaging om onze ambities te betalen wordt groter omdat de financiële mogelijkheden krapper worden. Dat vraagt keuzes in tempo en prioritering. Het opstellen van een goed afgewogen investeringsplan is cruciaal om de beschikbare middelen efficiënt in te zetten en de gemeente verder te ontwikkelen.

Onderhoudsplannen
Wat betreft onze huidige infrastructuur en voorzieningen, kunnen we zeggen dat deze nog steeds van een goed niveau zijn. Het werken met financiële voorzieningen voor toekomstige uitgaven geeft comfort. We zullen echter wel moeten blijven opletten om dit zo te houden en blijven investeren in onderhoud. De kwaliteit van onze buitenruimte vereist zorg en aandacht. En daarbij is verder investeren in onze infrastructuur en woonomgeving noodzakelijk.

Samenwerken in de regio en met de Provincie
In toenemende mate zoeken we de samenwerking met gemeenten uit de regio, de provincie, waterschap en andere belanghebbenden (ProRail, Enexis, bedrijven). In de Stedelijke Regio Breda Tilburg is een woondeal gesloten. Ook Etten-Leur tekende daar voor een forse uitbreiding van het aantal woningen. Ook is in het recent opgestelde collegeakkoord van Gedeputeerde Staten van de Provincie Noord Brabant de mogelijkheid geboden samen op te trekken in de voorgenomen ondertunneling (doorbreken barrière werking spoor) en is bevestigd dat er geïnvesteerd wordt in het cultureel erfgoed van Vincent Van Gogh in Etten-Leur.

Peilingen onder onze inwoners
Naast nieuwe ontwikkelingen, doen we natuurlijk al heel veel. En veel gaat ook goed. Eens in de twee jaar houden we een Burgerpeiling, eens in vier jaar een Ondernemerspeiling en periodiek een Tevredenheidsmeting voor de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

De waarderingen van de Burgerpeiling 2023 zijn lager dan bij de voorgaande Burgerpeiling in 2021. Er is over meerdere jaren gezien sprake van een langzaam neergaande trend. Een uitgebreide rapportage is opgenomen in het rapport: ‘Burgerpeiling 2023 – gemeente Etten-Leur’. Bij de behandeling van de kadernota sprak de raad af om met elkaar het gesprek te voeren over ambitieniveaus en het sturen op indicatoren. Voor dit moment namen we in deze begroting als streefcijfer de resultaten van 2021 op, en niet die van 2023. De ondernemerspeiling laat relatief stabiele tot positieve waarderingen zien ten opzichte van de laatste peiling. Een uitgebreide rapportage is opgenomen in het rapport: ‘Rapportage ondernemerspeiling Etten-Leur’. Tot slot mogen we trots zijn op de resultaten van de tevredenheidsmeting Wmo. Op alle onderdelen scoren we gemiddeld een 8. Dat is een compliment van de cliënten voor de organisatie maar ook voor de vele vrijwilligers.

Impact val kabinet
De val van het kabinet heeft onvermijdelijk invloed op onze plannen. Sommige zaken zijn uitgesteld, sommige moeten worden heroverwogen. We weten nog niet hoe de hervorming van het jeugdzorgstelsel eruit komt te zien. We weten nog niet hoe het nieuwe kabinet met de financiering van de gemeenten om zal gaan. Zonder aanpassingen van beleid zal vanaf 2026 sprake zijn van een forse korting op het gemeentefonds van € 3 miljard. Dat heeft forse impact op zowel het fysieke als het sociale domein van onze gemeente. Deze ingrepen vragen om flexibiliteit en aanpassingsvermogen van onze organisatie. Eigenschappen die we als gemeente hebben en zullen inzetten.

Samen maken we Etten-Leur!
In een tijd van onzekerheden, staan wij als gemeente het dichtst bij mensen. We willen dat Etten-Leur een mooie, goede en veilige plek is om te wonen, werken en te ontspannen. Daar is het raadsprogramma ook op gericht. Dat is ons anker, onze richting, ons houvast. Onze ambitie is hoog en dat vraagt om keuzes. Dat is moeilijk voor een gemeente. We willen het voor iedereen goed doen, op alle fronten ontwikkelen en beter worden. Onze slogan, "Samen maken we Etten-Leur", blijft de kern van onze gemeenschap weerspiegelen. Het benadrukt dat wij, als gemeente, onze inwoners en partners, gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de toekomst van Etten-Leur. Samen kunnen we obstakels overwinnen en dromen verwezenlijken. We kijken met vertrouwen en enthousiasme naar de toekomst en pakken samen kansen.

Het college van burgemeester en wethouders